İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ

İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ



İşletme Büyüklük Ölçüleri:
İşletmelerin büyüklüğünü belirlemede çeşitli kriterlerden yararlanılır. Bunlar, ya kantitatif, ya da kalitatif kriterlerdir. Kantitatif ölçüler, daha çok sayısal verilere dayalı, somut ve pratik ölçülerdir. Bu ölçülerin,tek başına bir işletmenin büyüklüğünü belirlemede yeterli olmadığı durumlarda; kalitatif (niteliksel) ölçülerden yararlanılır.
Hangi ölçünün esas alınacağı, işletmenin çeşidine göre değişir. Örneğin; sanayi ve ticaret kuruluşlarında, “satış hasılatı” esas alınırken; hizmet kuruluşlarında, çalışanların,makine ve teçhizatın sayısı esas alınır.
Bununla birlikte, tek kriter yerine, daha fazla somut kriteri, değerlendirmeye esas almak, daha doğru olur.
Kantitatif Büyüklük Ölçüleri:
-Yıllık satışlar
-Yıllık karlar
-Varlıklar
-Özsermaye
-Yatırım toplamı
-Yaratılan katma değer
-Çalışanların sayısı
-Harcanan enerji miktarı
-Ar-ge için harcanan para miktarı
Kalitatif Büyüklük Ölçüleri:
-Sermayedarların sayısı
-Yönetim biçimi
-Bölgeye yönelik olup-olmama
-Endüstri dalındaki nisbi durum
-Hukuki şekil

İşletme Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler:
İşletmenin kuruluş çalışmaları sırasında, ekonomik etüt yapılırken; işletme büyüklüğünün belirlenmesine çalışılır. Bu çalışmalar sırasında; önce, üretilecek ürünle ilgili talep tahminleri, sonra bu ürünlere ait satış tahminleri yapılır. Fakat, talep, zaman içinde sürekli değişmeler gösterdiği için, kuruluş aşamasındaki talebi esas alarak kurulan işletme, talebin artmasıyla yetersiz kalacak, böylelikle işletme, genişletme yatırımlarına başlayacaktır. Bu yüzden; daha kuruluş aşamasındayken, gelecekteki talep miktarını karşılayacak büyüklükte, ama şimdiki talebe göre çalışma giderlerini koruyabilecek büyüklükte bir işletme büyüklüğünün belirlenmesi önemlidir.
İşletmenin büyüklüğünü etkileyen faktörler arasında, işletme kurucularının finansman sağlama imkanları ile yönetim yeteneği de önemlidir. Özellikle, hizmet işletmeleri dışında, mal üretim ve satışı yapan işletmeler için, sermaye, belirleyici rol oynar.
İşletme büyüklüğünü sınırlandıran faktörler de vardır. Bunlar, işletmelerde birleşmeleri önleyen nitelikteki, anti-tröst yasalarıdır.

En Uygun (Optimum) İşletme Büyüklüğü:
En uygun işletme büyüklüğü, ortalama maliyet masraflarının veya giderlerinin en düşük olduğu işletme büyüklüğüdür. Optimal ölçülerin dışında kalan işletmeler, yüksek maliyetle çalışacaklarından, optimum büyüklükteki işletmelerle rekabet etmekte güçlük çekerler.